Van schatkamer naar ontmoetingsplek: 15 jaar museumsector

Ik ben ervan overtuigd dat cultureel erfgoed relevant is voor het hier en nu omdat het doet verwonderen, verbinden en bezinnen en vanuit die eigenschap kan bijdragen aan actuele maatschappelijke kwesties. Met dit uitgangspunt heb ik 15 jaar geleden CultureClick opgezet. En sindsdien zet ik mij in om cultureel erfgoed toegankelijk te maken en eigen voor zoveel mogelijk mensen, door middel van museale publieksbelevingen die raken.

Toen ik 15 jaar geleden begon als zelfstandig ondernemer, waren sommige musea aan het pionieren met inclusie en digitalisering maar het hart van de museumsector vormden het behoud en beheer van de collecties. Inmiddels heeft de sector een transformatie ondergaan en zetten musea hun collecties en programmering in om de samenleving te verbinden. Het thema van het Museumcongres dit jaar is dan ook “Verbinders”.

Sociale inclusie speelt in deze verbindende functie een cruciale rol. Musea nodigen diverse gemeenschappen uit om mee te denken en mee te doen. Tentoonstellingen ontstaan steeds vaker in co-creatie, waardoor meer stemmen en verhalen worden gehoord. Ook ligt er meer nadruk op de fysieke toegankelijkheid. Waar ooit drempels letterlijk in de weg stonden, zijn musea nu steeds vaker plekken waar iedereen welkom is; van rolstoelgebruikers tot gezinnen met kinderwagens. Digitalisering heeft musea de wereld in gebracht en vice versa. Wat begon met websites en online tickets, is nu uitgegroeid tot interactieve apps, virtuele tours en digitale collecties. Hierdoor zijn musea toegankelijker dan ooit, zowel fysiek als online. En dan is er duurzaamheid. Musea zijn zich niet alleen meer bewust van hun eigen ecologische voetafdruk, of het nu gaat om klimaatbeheersing in depotruimtes of duurzame materialen in tentoonstellingsontwerpen; zij doen ook reflecteren op behoud en hergebruik door rehabilitatie van historische kennis, gebruiken, technieken en materialen. Het behoud van ons erfgoed betekent ook het behoud van onze planeet.

Deze thema’s hebben musea getransformeerd van schatkamers tot waardevolle ontmoetingsplekken. Het draait niet langer vooral om bewaren, maar ook om leren van elkaar, reflecteren en verbinden. En dat is precies waarom ik na 15 jaar mij nog steeds geïnspireerd en op mijn plek voel in deze sector.